Hiểu rõ về xe kinh doanh vận tải và không kinh doanh vận tải

Xe tải chở hàng có 2 loại hình: xe kinh doanh vận tải (KDVT) và xe không kinh doanh vận tải (không KDVT). Hai phương thức này có quy định kinh doanh vận tải hàng hóa, mục tiêu và yêu cầu pháp lý khác nhau.

Mục lục

1. Phân biệt xe kinh doanh vận tải và xe không kinh doanh vận tải

Xe KDVT là phương tiện được sử dụng để thu phí từ hoạt động vận tải hàng hóa. Loại xe này thuộc sở hữu của doanh nghiệp hoặc cá nhân có đăng ký kinh doanh vận tải. Mọi hoạt động vận tải phải chịu sự quản lý của Sở Giao thông Vận tải (Sở GTVT) từ giấy phép, phù hiệu đến giám sát hành trình.

Ngược lại, xe không KDVT là phương tiện phục vụ cho nhu cầu cá nhân hoặc vận chuyển nội bộ trong doanh nghiệp mà không thu phí. Xe này không cần đăng ký phù hiệu. Không bị quản lý bởi Sở GTVT và có quy trình thủ tục đơn giản hơn rất nhiều.

1.1. Nhận diện bằng biển số

Xe KDVT sử dụng xe biển vàng, chữ đen – theo quy định tại Thông tư 58/2020/TT-BCA, Điều 25, Khoản 6 áp dụng từ ngày 1/8/2020 hay còn gọi là xe tải biển vàng.

Trong khi đó, xe không KDVT vẫn dùng xe biển trắng, chữ đen như trước đây gọi là xe tải biển trắng. Đây là cách nhận diện nhanh chóng và dễ dàng giữa hai loại hình.

1.2. Yêu cầu pháp lý đi kèm

Xe kinh doanh vận tải phải gắn định vị và phù hiệu. Phù hiệu xe biển vàng do Sở GTVT cấp. Chủ phương tiện cần thực hiện nghĩa vụ báo cáo hoạt động vận tải. Bảo trì định kỳ thiết bị giám sát, tuân thủ theo các quy định về bảo hiểm trách nhiệm dân sự, kiểm định chất lượng phương tiện.

Trong khi đó, xe tải biển trắng không yêu cầu phù hiệu, không bắt buộc định vị GPS (trừ trường hợp có yêu cầu riêng từ doanh nghiệp) không cần báo cáo hoạt động vận tải định kỳ cho bất kì ai.

Điểm khác nhau giữa xe tải biển vàng và xe tải biển trắng

2. Khi nào cần đăng ký xe kinh doanh vận tải (biển vàng)

Bạn cần đăng ký xe tải biển vàng nếu phương tiện được sử dụng với mục đích tạo doanh thu trực tiếp hoặc gián tiếp từ việc vận chuyển. Điều này áp dụng cho cả cá nhân lẫn doanh nghiệp, trong các trường hợp sau:

Xe dùng để giao hàng trong lĩnh vực thương mại điện tử (shipper, logistics).
Xe cho thuê có tài xế hoặc theo hợp đồng vận tải.
Xe thuộc công ty có ngành nghề đăng ký vận tải trong giấy phép kinh doanh.
Xe tải chở hàng như các thiết bị, vật tư cho khách hàng và có tính cước vận chuyển riêng.

Bên cạnh đó, vận chuyển hàng hóa nội bộ có phát sinh hóa đơn thu cước thì cũng cần đăng ký xe biển vàng.

Lưu ý: Khi làm hồ sơ đăng ký KDVT, bạn cần có đầy đủ: hợp đồng lao động lái xe, giấy khám sức khỏe, bằng lái hợp lệ, thiết bị giám sát hành trình đạt chuẩn.

3. Các yêu cầu và quy định về xe tải biển vàng

Xe biển vàng chịu sự giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng. Ngoài việc chuyển đổi biển số, bạn cần tuân thủ các quy định về giấy phép, thiết bị, tài xế và báo cáo hoạt động.

3.1. Giấy tờ và thủ tục

Giấy phép kinh doanh vận tải bằng xe ô tô do Sở GTVT cấp
Đăng ký xe, đăng kiểm phương tiện còn hiệu lực
Phù hiệu xe tải biển vàng, xe container hoặc biển hiệu xe hợp đồng
Hợp đồng lao động, giấy khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần cho tài xế
Bằng lái xe hợp lệ và thẻ nhận diện tài xế (nếu tỉnh/thành yêu cầu)

3.2. Trang bị kỹ thuật

Thiết bị định vị hợp chuẩn QCVN 31:2014/BGTVT
Camera giám sát trong cabin
Tem kiểm định màu vàng đặc trưng và có ghi chú “xe KDVT”

Không thực hiện đúng các nghĩa vụ trên có thể dẫn tới việc bị đình chỉ hoạt động hoặc xử phạt hành chính theo quy định.

4. Nghị định 168 ảnh hưởng như thế nào đến xe kinh doanh vận tải

Nghị định 168/2024/NĐ-CP là văn bản mới nhất quy định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 nhằm siết chặt hoạt động của các xe tải chở hàng trong thời điểm hiện tại so với trước đây.

4.1. Tăng mức phạt và nâng cao trách nhiệm tài xế

Điểm nổi bật nhất của nghị định lần này là áp dụng cơ chế trừ điểm giấy phép lái xe (GPLX) – một cơ chế mới lần đầu được đưa vào thực thi tại Việt Nam.

Mỗi GPLX được cấp 12 điểm/năm và sẽ bị trừ điểm khi vi phạm quy định giao thông. Điều này không chỉ răn đe cá nhân mà còn thúc đẩy doanh nghiệp quản lý nội bộ nghiêm ngặt.

Nếu vi phạm như vượt đèn đỏ, lấn làn, không truyền dữ liệu hành trình… sẽ bị trừ điểm tương ứng.

Ví dụ:

Không gắn thiết bị GPS hoặc thiết bị không hoạt động: phạt từ 5–12 triệu đồng.
Xe đón trả khách không đúng nơi quy định: phạt đến 12 triệu đồng.
Không khám sức khỏe định kỳ cho lái xe KDVT: phạt 10–12 triệu đồng.

Điểm GPLX sẽ được khôi phục sau 12 tháng nếu không vi phạm.

Quy định kinh doanh vận tải hàng hóa — Quy định kinh doanh vận tải hàng h

4.2. Tăng trách nhiệm doanh nghiệp vận tải

So với Nghị định 100/2019, Nghị định 168/2024 nâng mức phạt lên gấp 2–4 lần với nhiều hành vi trọng yếu. Ngoài phạt tiền, doanh nghiệp còn có thể bị:

Tước phù hiệu, đình chỉ hoạt động phương tiện ngay lập tức.
Tước GPLX nếu tài xế bị trừ hết 12 điểm trong năm.

Các công ty KDVT phải đảm bảo rằng mình có trách nhiệm trong việc quản lý và tham gia giao thông đường bộ hiện nay như:

Truyền dữ liệu đầy đủ, liên tục và đúng chuẩn.
Đào tạo, giám sát lái xe chặt chẽ.
Duy trì trang thiết bị kỹ thuật đạt chuẩn.
Kiểm tra sức khỏe tài xế định kỳ và lưu hồ sơ đầy đủ.

Nghị định này không chỉ tăng chế tài mà còn thúc đẩy chuyển đổi số trong vận tải, khi dữ liệu từ xe sẽ kết nối trực tiếp với cơ quan quản lý để giám sát 24/7.

Kết luận

Hiểu rõ và phân biệt xe kinh doanh vận tải và xe không kinh doanh vận tải giúp bạn lựa chọn phương tiện phù hợp, tiết kiệm chi phí và tuân thủ đúng pháp luật.

Chủ phương tiện cần nhanh chóng rà soát và hoàn thiện hồ sơ, thiết bị, dữ liệu để tránh rủi ro xử phạt, đảm bảo tuân thủ pháp luật.